Waarom je het niet voelt aankomen
Burn-out was voor corona volksziekte nummer 1 en het lijkt die plek weer te heroveren zo wijzen de cijfers uit. Bij ongeveer 1 op de 4 Nederlanders is de verwachting dat ze binnen een half jaar uitvallen vanwege burn-out klachten. Ja, je leest het goed…En dat waren cijfers van net voor de 2elock down… (*) Deze golf zit er dus echt aan te komen, alsof de corona ellende nog niet genoeg is.
De ontkenning
De realiteit is dat we burn-out verschijnselen massaal ontkennen: 70% tot 80% ziet uitval door burn-out nooit aankomen (*). We neigen te denken dat het misschien over de buurman gaat of die ondernemer die het zo zwaar heeft… maar niet over onszelf. Hoe kan dat?
4 redenen (#):
1. Je voelt het te weinig aan je lijf…
Van een burn-out ga je niet kuchen, je krijgt er geen koorts of keelpijn van. De hooguit vagere klachten zijn bijvoorbeeld dat je af en toe wat duizelig bent maar dat trekt wel voorbij. Of af en toe een buikkrampje, een enkele keer zie je soms lichte vlekken maar ook dat is vaak maar even. Iets meer zweten doe je soms ook, af en toe wat hartkloppingen maar ook dat trekt allemaal voorbij. Het zijn zaken die je wel degelijk kunt voelen maar waar je ook aan voorbij kunt gaan. Ze houden je niet in bed dus je kunt ‘door’…
2. Jij kunt het niet voelen…
Overspannen raken of in een burn-out terecht komen vraagt om een flinke tijdsinvestering. Daar doe je maanden tot jaren over. Je lijf herstelt bij voortduring niet helemaal van een inspanning en langzaam neemt zo je belastbaarheid af. Alleen heb je dat niet door want iedereen voelt bij gratie van verschil. En wanneer vandaag niet heel anders is dan gisteren dan is dat al snel ‘het nieuwe normaal’. Al is dat het al lang niet meer zo…
3. Je gevoelens zijn onbetrouwbaar
Dat komt omdat zowel je autonome zenuwstelsel als je hormonale stelsel zijn van slag. Simpel gezegd: de balans tussen je parasympathicus (je remmer en acculader) en sympathicus (je gaspedaal) is zoek. Die balans kan naar 2 kanten doorslaan:
Wat veel voorkomt is dat je gaspedaal ingedrukt blijft zonder dat je het door hebt. Je staat constant ‘aan’ en de stopknop krijgt geen kans. Ook als je uitgeput bent of raakt. Je wordt aangestuurd door gevoelens van onrust, nervositeit of opgejaagdheid. Door gehoor te geven aan juist deze gevoelens voedt je het probleem en zijn een slechte raadgever.
Op een diepere laag spelen vaak emoties van verdriet of angst een rol. Maar daar komt je lastig bij want je moet immers ‘door’.
Wat soms ook voorkomt is het tegenovergestelde: Je remt teveel, je staat vooral ‘uit’ en kunt de ‘aan’ knop heel lastig vinden. Je voelt je snel moe, lusteloos en je krijgt jezelf niet in een versnelling. Gehoor geven aan je moeheid onderhoudt het probleem: je wordt alleen maar lustelozer en vermoeider.
Om in beweging te komen ‘moet’ je een laag dieper voelen en dan kom je daar vaak naast angst ook ergernis en frustratie tegen. Maar daar gehoor aan geven is lastig want je voelt je moe en lusteloos.
4. Schaamte bij Burn out
Diep van binnen voel je wellicht dat het wat de verkeerde kant op gaat. Maar daaraan toegeven kan gepaard gaan met gevoelens van falen. Anderen redden het immers wel…waarom jij dan niet? Bovendien ben je onmisbaar en in die verantwoordelijkheid wil je niet verzaken. Die schaamte maakt dat je je terugtrekt, jezelf steeds meer isoleert en je kwetsbaarheid ontkent.
Burn-out test: iets wat je in 5 minuten kan doen.
Onderkennen en erkennen: testen!
Aan overspannenheid of een burn-out ga je niet dood. Maar de impact op je fysieke, mentale en emotionele gezondheid is enorm, het herstel duurt vaak maanden, de impact op je (naaste) omgeving is groot en zo ook financiële consequenties. Voor jezelf of de werkgever. Hoe eerder je erbij bent des te makkelijker is het tij te keren. Hoe logisch zou het zijn om af en toe een TEST te doen. Ook al denk je geen symptomen te hebben…
Als ervaringsdeskundige heb ik aan den lijve ondervonden hoeveel impact een burn-out heeft op je leven. Het raakt me dat velen dit door de huidige omstandigheden te wachten lijkt te staan. Als haptotherapeut, opleider en organisatiedeskundige draag ik samen met mijn collega’s binnen Academium daarom graag bij aan oplossingen door ons verstand van voelen te delen. Als je vragen hebt, neem gerust contact op: andre@academium.nl
Hartelijke groet,
Andre de Jong
