Vier (4!) miljoen mensen telt Nederland met een nog verborgen burn-out. Dit blijkt uit recent onderzoek van het Nationaal Centrum Preventie Stress en Burn-Out (NCPSB). Niet zomaar een instituut of zomaar een onderzoek. Wat ze bedoelen met een ‘verborgen burn out’ is de verwachting dat je binnen een half jaar dreigt uit te vallen als je niets doet aan de manier waarop je omgaat met jezelf en de omstandigheden. En dat waren cijfers van net voor de 2e lock down…
Hoe serieus moeten dit gegeven nemen?
Wat is de reden dat we dit niet (bij onszelf) voelen aankomen?
Hoe kan je weten én ervaren hoe jij ervoor staat?
Hoe serieus moet je dit nemen?
Moeten we van de cijfers schrikken? Uh ja…zou ik zeggen, ze lijken immers betrouwbaar. Het is nogal alarmerend. Voor ons als individu en voor al die ondernemers met personeel. Als we niets doen dan wacht ons blijkbaar een tsunami aan overspannen Nederlanders en de kans dat je en een van hen bent is statistisch gezien aanzienlijk. Ik wil niemand of mijzelf een burn out aanpraten maar de ogen voor dit risico sluiten is lijkt me te vergelijken met de 1,5 meter afstand negeren. Er niets aan doen of jezelf een spiegel voorhouden lijkt me onverantwoord. Want zo een burn out kost wat…financieel, fysiek en geestelijk.
Waarom je die burn out bel niet hoort rinkelen
Nu is er een kans dat je denkt dat je ver van een burn out vandaan bent. Dat geldt ook voor mijzelf. Maar laat dat nu een van de kenmerken zijn. Het is een sluipmoordenaar. Vergelijk het met een rugzak die je draagt tijdens een dag wandelen waarbij er om de minuut een ons bij komt. Die toename voel je bijna niet. Je systeem lijkt zich gewoon aan te passen. ‘Zwaar’ wordt het nieuwe normaal. En bij een burn out duurt dit proces geen dag maar minimaal maanden en vaak langer.
Wat gebeurt er bij een burn out?
De balans tussen spanning en ontspanning raakt (langzaam) zoek en je lijf raakt er neurologisch en hormonaal van in disbalans. Dit ontstaat wanneer er steeds meer factoren zijn die spanning oproepen (thuis werken, financiële onzekerheid, isolatie, video bellen, online werken, huiselijke spanningen) en er minder factoren zijn die het mogelijk maken om te ontladen (lijfelijk contact, nabijheid, minder contact met (sport) vrienden, medewerkers, uitgaan). Een subtiele maar structurele verschuiving kan grote gevolgen hebben. Nogmaals: omdat je het nauwelijks bewust bent.
Zo ontwikkelt je burn out zich
Concreet: ons lijf dealt met stress door de aanmaak van de hormonen adrenaline en cortisol. De eerste werkt kortstondig als doping waardoor je bijvoorbeeld een waanzinnige sprint kunt trekken bij gevaar. Je bijnieren produceren cortisol en dat helpt je om een langere periode om te gaan met een bedreigende situatie die jouw lichaam ervaart. Hierdoor kun je langere tijd optimaal blijven presteren onder stressvolle omstandigheden. De afbouw van je cortisol vindt plaats door onder meer ontspanning, voldoende slaap, voldoende beweging, een goed dag-nacht ritme en vitamine C.
De praktijk is echter dat wanneer je langere tijd stress en spanning ervaart je eetgewoontes er doorgaans niet op vooruit gaan, je slechter slaapt, je soms meer koffie dringt, minder beweegt en je dag-nacht ritme onregelmatig wordt. Dat patroon doorbreek je niet zomaar en dat kan maken dat de kilo’s er langzaam aankomen en afvallen een opgave is. Letterlijk en figuurlijk wordt het dan zwaarder en zwaarder. En ook niet onbelangrijk: de werking van je immuun systeem lijd eronder. Zeker in deze tijden is dat niet zonder gevaar.
Het sneeuwbal effect
Wanneer je onvoldoende herstelt van een stress situatie ontstaat er dus een neurale en hormonale balansverstoring die maakt dat je lijf meer in de stress stand staat dan dat de situatie vraagt. Dat maakt ook dat je steeds minder adequaat gaat reageren op de belasting uit je omgeving. Dat levert weer nieuwe stress op. En zonder ingrijpen ontstaat er een sneeuwbal effect. Dan is de toename van de stress te wijten aan het feit dat de balans al verstoord was en put je langzaam uit. Zonder dat je het voelt want de toename is geleidelijk en wordt het ‘nieuwe normaal’.
Wat je er NU aan kunt doen.
Vreemd genoeg kun je dus nauwelijks meer vertrouwen op wat je voelt. Je gezond verstand moet aan het stuur komen want je gelooft zelf écht dat het rustiger voor je wordt wanneer je eenmaal verhuisd bent, de reorganisatie een feit is, je relatie op orde is, de 1,5 meter geschiedenis is, je weer voldoende inkomen hebt etc. Dit “als – dan” denken is een symptoom. En zo zijn er meer. Wat je er NU aan kunt doen is niets meer of minder dan reëel kijken naar jezelf:
Hoe scoor je op de volgende symptomen?
- Pieker je veel,
- Heb je een korter lontje dan anders,
- Voel je je eigenlijk constant gespannen,
- Heb je soms maagklachten,
- Gaat je eigenwaarde er bepaalt niet op vooruit,
- Neig je je vaker terug te trekken,
- Ben je af en toe wat cynisch,
- Gaat er een drankje meer in,
- Ben je vroeger wakker en
- Komt er minder uit je handen dan je zou willen?
Van afgebrand naar opgebloeid: haptonomie bij burn out
Voorkomen is beter dan genezen. Haptonomie leert je hoe je meer bevrediging haalt uit wie je bent en niet alleen door wat je doet. Haptotherapie brengt een proces op gang waarbij er meer afstemming komt tussen je denken, voelen en handelen. Zodat wat je voelt de belangrijkste informatiebron wordt voor je handelen, in plaats van je gedachtes, ambities of de verwachtingen uit je omgeving. Daardoor bied je stressvolle situaties beter het hoofd. Je kunt ook afspraak maken om aan den lijve te voelen hoe je omgaat met grenzen en kunnen we samen kijken waar jij bij gebaat zou zijn. Neem vrijblijvend contact op via info@academium.nl.